การรักษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจในยุคพัฒนาเศรษฐกิจ (ยุคอาจารย์ป๋วย อึ๊งภากรณ์)

เลขชุดเอกสาร: DAC011
ชื่อชุดเอกสาร: การรักษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจในยุคพัฒนาเศรษฐกิจ (ยุคอาจารย์ป๋วย อึ๊งภากรณ์)
ช่วงปีของชุดเอกสาร: 2500-2520
บทคัดย่อระหว่างปี 2498 - 2514 ถือเป็นช่วงเวลาแห่งการเปิดศักราชใหม่ของเศรษฐกิจไทยอย่างแท้จริง เนื่องจากได้มีการวางรากฐานทางเศรษฐกิจการเงินของประเทศให้มีความมั่นคงอันนาไปสู่เสถียรภาพทางการเงิน ควบคู่ไปกับนโยบายของรัฐบาลในด้านการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศให้มีความทันสมัย จนนาไปสู่การเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจไปพร้อมกันกับเสถียรภาพทางการเงิน ระบบการเมืองและรัฐบาลที่มั่นคงได้มีส่วนช่วยให้ระบบเศรษฐกิจการเงินพัฒนาไปได้อย่างต่อเนื่อง ในระยะเวลานี้ ทางการได้ปฏิรูปนโยบายทางเศรษฐกิจและกฎหมายทั้ง 3 ด้านหลัก คือ การเงิน การคลัง และการธนาคาร นอกจากนั้น ในต้นทศวรรษ 2500 ประเทศไทยได้เริ่มเข้าสู่ยุคตื่นตัวในการพัฒนาเศรษฐกิจ โดยทางการไทยได้รับความช่วยเหลือทางการเงินจากต่างประเทศ ซึ่งได้ช่วยแบ่งเบาภาระงบประมาณรายจ่ายของรัฐบาล และเป็นการเติมช่องว่างระหว่างเงินออมภายในประเทศและเงินที่ต้องการลงทุนเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจ นอกจากนี้ ยังได้รับความช่วยเหลือทางวิชาการจากธนาคารโลก อันนำไปสู่การจัดตั้งสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ และการประกาศใช้แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 1 ในปี 2504 (ตามเอกสาร DAC-11-001-008 ระเบียบวาระการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ 3/2502 และรายงานการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ ครั้งที่ 2/2502 เอกสารเลขที่ DAC-11-001-009 ระเบียบวาระการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ ครั้งที่ 1/2503 และรายงานการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ 3/2502 เอกสารเลขที่ DAC-11-001-010 ระเบียบวาระการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ ครั้งที่ 2/2503 และรายงานการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ 1/2503 เอกสารเลขที่ DAC-11-001-011 ระเบียบวาระการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ ครั้งที่ 3/2503 และรายงานการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ 2/2503 เอกสารเลขที่ DAC-11-001-012 ระเบียบวาระการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ ครั้งที่ 4/2503 และรายงานการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ 3/2503 เอกสารเลขที่ DAC-11-001-013 ระเบียบวาระการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ ครั้งที่ 5/2503 และรายงานการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ 4/2503 เอกสารเลขที่ DAC-11-001-014 ระเบียบวาระการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ ครั้งที่ 6/2503 และรายงานการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ 5/2503 เอกสารเลขที่ DAC-11-001-015 รายงานการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ ครั้งที่ 6/2503)

ในช่วงเวลานี้ ธปท. ได้เข้ามามีบทบาทอย่างสำคัญ 2 ประการ คือ 1. การประสานนโยบายการเงินการคลังเพื่อสนับสนุนการพัฒนาประเทศ ภายใต้โจทย์ใหญ่ คือ ให้ส่งผลกระทบต่อเสถียรภาพทางการเงินน้อยที่สุด และ 2. ทำหน้าที่เป็นธนาคารกลางเพื่อการพัฒนา เนื่องจากธนาคารกลางในประเทศกำลังพัฒนาที่ระบบการเงินยังไม่พัฒนาเต็มที่ และยังไม่มีการกำหนดขอบเขตหน้าที่ของแต่ละสถาบันอย่างชัดเจน หน้าที่ของธนาคารกลางจึงคลอบคลุมไปอย่างกว้างขวาง ที่นอกเหนือไปจากการรักษาเสถียรภาพทางการเงิน อันเป็นหน้าที่หลักของธนาคารกลางทุกประเทศแล้ว ธปท. ยังต้องมีบทบาทในการส่งเสริมการพัฒนาเศรษฐกิจ เพื่อให้นโยบายเศรษฐกิจมีความสอดคล้องและอำนวยประโยชน์ซึ่งกันและกัน (ตามเอกสารเลขที่ DAC-11-001-001 ธนาคารท้องถิ่น เอกสารเลขที่ DAC-11-001-002 ระบบธนาคารท้องถิ่น เอกสารเลขที่ DAC-11-001-003 ระบบการธนาคารท้องถิ่น เอกสารเลขที่ DAC-11-001-004 ข้อดีข้อเสียของระบบธนาคารท้องถิ่น เอกสารเลขที่ DAC-11-001-005 จุดหมายและนโยบายของพัฒนาการเศรษฐกิจ เอกสารเลขที่ DAC-11-001-006 การส่งเสริมอุตสาหกรรม เอกสารเลขที่ DAC-11-001-007 งบพัฒนาเศรษฐกิจประจำปี 2504 – 2506 DAC-11-001-019 ประมวลผลการประชุม เรื่อง โครงสร้างสถาบันการเงินในประเทศไทย ครั้งที่ 1-2/2511 DAC-11-001-023 บันทึกสรุปการประชุมระหว่างธนาคารแห่งประเทศไทยกับสมาคมธนาคารไทย ครั้งที่ 1/2514)

การเข้ารับตำแหน่งของ ผู้ว่าการป๋วย อึ๊งภากรณ์ (11 มิถุนายน 2502 - 15 สิงหาคม 2514) ซึ่งเป็นผู้ว่าการ ธปท. ที่ดำรงตำแหน่งยาวนานที่สุดถึง 12 ปีเศษ ถือได้ว่าท่านเป็นผู้วางรากฐานสำคัญให้กับ ธปท. และได้เน้นการพัฒนาเศรษฐกิจควบคู่ไปกับการรักษาเสถียรภาพทางการเงิน โดยท่านมีบทบาทสำคัญอยู่เบื้องหลังในการประสานนโยบายด้านการเงิน การคลัง และการธนาคาร ให้มีความสอดคล้อง (DAC-11-001-018 การให้สัมภาษณ์แก่หนังสือพิมพ์ของผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย DAC-11-001-020 สุนทรพจน์ของนายป๋วย อึ๊งภากรณ์ ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย ในการเลี้ยงอาหารค่ำประจำปี ของสมาคมธนาคารไทย พ.ศ. 2503, 2504, 2505 และ 2513 DAC-11-001-021 สุนทรพจน์ของนายป๋วย อึ๊งภากรณ์ ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย ในการเลี้ยงอาหารค่ำประจำปี ของสมาคมธนาคารไทย พ.ศ. 2506 และ 2511 DAC-11-001-022 สุนทรพจน์ของนายป๋วย อึ๊งภากรณ์ ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย ในการเลี้ยงอาหารค่ำประจำปี ของสมาคมธนาคารไทย 12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2512) ทั้งเป็นผู้มีส่วนร่างกฎหมายและนำกรอบการปฏิบัตินั้นมาใช้อย่างเหมาะสม นอกจากนี้ ท่านมีบทบาทสำคัญในการยกร่าง พ.ร.บ. การธนาคารพาณิชย์ พุทธศักราช 2505 (ตามเอกสารเลขที่ เอกสารเลขที่ DAC-11-001-016 พระราชบัญญัติธนาคารพาณิชย์ฉบับใหม่ เอกสารเลขที่ DAC-11-001-017 บันทึกแก้ร่างพระราชบัญญัติการธนาคารพาณิชย์) และในการกำหนดค่าเสมอภาคของเงินบาทตามข้อกำหนดของกองทุนการเงินระหว่างประเทศในการพัฒนาตลาดทุน รวมทั้งยังเป็นผู้ริเริ่มให้มีการศึกษาการจัดตั้งตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย

สำหรับกิจการภายใน ธปท. ก็ได้เปลี่ยนแปลงในทางสร้างสรรค์อีกหลายประการ เช่น ผลักดันให้ ธปท. เปิดสาขาในต่างจังหวัด (DAC-11-001-024 คำกล่าวเชิญ ฯพณฯ สุนทร หงส์ลดารมภ์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง ประกอบพิธีเปิดอาคารสำนักงานสาขา ธนาคารแห่งประเทศไทย ที่อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา ของ ดร. ป๋วย อึ๊งภากรณ์ ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย DAC-11-001-025 คำกล่าวเชิญ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง ประกอบพิธีเปิดอาคารสำนักงานสาขา ธนาคารแห่งประเทศไทย ที่จังหวัดขอนแก่นของ ดร. ป๋วย อึ๊งภากรณ์ ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย DAC-11-001-026 คำกล่าวเชิญ มล. เดช สนิทวงศ์ อดีตประธานกรรมการธนาคารแห่งประเทศไทย ประกอบพิธีเปิดอาคารสำนักงานสาขา ธนาคารแห่งประเทศไทย จังหวัดลำปาง ของ ดร. ป๋วย อึ๊งภากรณ์ ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย DAC-11-001-027 คำกล่าวเชิญ ฯพณฯ เสริม วินิจฉัยกุล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง ประกอบพิธีเปิดอาคารสำนักงานสุรวงศ์ ของธนาคารแห่งประเทศไทย ของ ดร. ป๋วย อึ๊งภากรณ์ ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย) ริเริ่มงานพิมพ์ธนบัตรในประเทศไทย และมีการส่งนักเรียนทุนไปศึกษาต่างประเทศเป็นจำนวนมาก เป็นต้น ทางด้านความร่วมมือกับต่างประเทศก็นับว่า ธปท. ได้สร้างชื่อเสียงเป็นที่ยอมรับจากนานาประเทศเป็นอันมาก (DAC-11-001-028 short biographical note of Dr. Puey Ungphakorn DAC-11-001-029 ภาพ ดร. ป๋วย อึ๊งภากรณ์ "เมื่อชอบเขียน ควรเขียนให้ชอบ" DAC-11-001-030 แด่บุรุษบนภาพปก DAC-11-001-031 ด้วยความรักและระลึกถึง DAC-11-001-032 พูดเรื่องอะไรก็น่าฟัง DAC-11-001-033 เหลียวหลัง แลหน้า)

ไทม์ไลน์
การรักษาเสถียรภาพเศรษฐกิจในยุคพัฒนาเศรษฐกิจ (ระหว่างปี 2498 - 2514) และบทบาทของผู้ว่าการป๋วย อึ๊งภากรณ์ (ดำรงตำแหน่ง 12 ปี ตั้งแต่ 11 มิถุนายน 2502 - 15 สิงหาคม 2514)
• ปลายทศวรรษ 2490 ทางการได้ปฏิรูปนโยบายทางเศรษฐกิจและกฎหมายทั้ง 3 ด้านหลัก คือ การเงิน การคลัง และการธนาคาร
• ต้นทศวรรษ 2500 ประเทศไทยได้เริ่มเข้าสู่ยุคตื่นตัวในการพัฒนาเศรษฐกิจ โดยทางการไทยได้รับความช่วยเหลือทางการเงินจากต่างประเทศ ซึ่งได้ช่วยแบ่งเบาภาระงบประมาณรายจ่ายของรัฐบาล และเป็นการเติมช่องว่างระหว่างเงินออมภายในประเทศและเงินที่ต้องการลงทุนเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจ นอกจากนี้ ยังได้รับความช่วยเหลือทางวิชาการจากธนาคารโลก อันนำไปสู่การจัดตั้งสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ (ต่อมาเป็น สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ) และการประกาศใช้ผังพัฒนาการเศรษฐกิจ (ต่อมาเป็น แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ) ฉบับที่ 1 ในปี 2504
o DAC-11-001-008 ระเบียบวาระการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ 3/2502 และรายงานการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ ครั้งที่ 2/2502
o DAC-11-001-009 ระเบียบวาระการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ ครั้งที่ 1/2503 และรายงานการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ 3/2502
o DAC-11-001-010 ระเบียบวาระการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ ครั้งที่ 2/2503 และรายงานการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ 1/2503
o DAC-11-001-011 ระเบียบวาระการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ ครั้งที่ 3/2503 และรายงานการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ 2/2503
o DAC-11-001-012 ระเบียบวาระการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ ครั้งที่ 4/2503 และรายงานการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ 3/2503
o DAC-11-001-013 ระเบียบวาระการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ ครั้งที่ 5/2503 และรายงานการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ 4/2503
o DAC-11-001-014 ระเบียบวาระการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ ครั้งที่ 6/2503 และรายงานการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ 5/2503
o DAC-11-001-015 รายงานการประชุมสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ ครั้งที่ 6/2503
• ในช่วงเวลาเดียวกัน ธปท. ได้เข้ามามีบทบาทอย่างสำคัญ 2 ประการ
o 1. การประสานนโยบายการเงินการคลังเพื่อสนับสนุนการพัฒนาประเทศ
o 2. ทำหน้าที่เป็นธนาคารกลางเพื่อการพัฒนา
o DAC-11-001-001 ธนาคารท้องถิ่น
o DAC-11-001-002 ระบบธนาคารท้องถิ่น
o DAC-11-001-003 ระบบการธนาคารท้องถิ่น
o DAC-11-001-004 ข้อดีข้อเสียของระบบธนาคารท้องถิ่น
o DAC-11-001-005 จุดหมายและนโยบายของพัฒนาการเศรษฐกิจ
o DAC-11-001-006 การส่งเสริมอุตสาหกรรม
o DAC-11-001-007 งบพัฒนาเศรษฐกิจประจำปี 2504 – 2506
o DAC-11-001-019 ประมวลผลการประชุม เรื่อง โครงสร้างสถาบันการเงินในประเทศไทย ครั้งที่ 1-2/2511
o DAC-11-001-023 บันทึกสรุปการประชุมระหว่างธนาคารแห่งประเทศไทยกับสมาคมธนาคารไทย ครั้งที่ 1/2514
• บทบาทของผู้ว่าการป๋วย อึ๊งภากรณ์
o DAC-11-001-028 short biographical note of Dr. Puey Ungphakorn
o DAC-11-001-029 ภาพ ดร. ป๋วย อึ๊งภากรณ์ "เมื่อชอบเขียน ควรเขียนให้ชอบ"
o DAC-11-001-030 แด่บุรุษบนภาพปก
o DAC-11-001-031 ด้วยความรักและระลึกถึง DAC-11-001-032 พูดเรื่องอะไรก็น่าฟัง
o DAC-11-001-033 เหลียวหลัง แลหน้า
o อยู่เบื้องหลังในการประสานนโยบายด้านการเงิน การคลัง และการธนาคาร ให้มีความสอดคล้องกัน (เป็นผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย 2502 - 2514 และผู้อำนวยการสำนักงบประมาณ กระทรวงการคลัง 2502 - 2504)
DAC-11-001-018 การให้สัมภาษณ์แก่หนังสือพิมพ์ของผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย
DAC-11-001-020 สุนทรพจน์ของนายป๋วย อึ๊งภากรณ์ ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย ในการเลี้ยงอาหารค่ำประจำปี ของสมาคมธนาคารไทย พ.ศ. 2503, 2504, 2505 และ 2513
DAC-11-001-021 สุนทรพจน์ของนายป๋วย อึ๊งภากรณ์ ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย ในการเลี้ยงอาหารค่ำประจำปี ของสมาคมธนาคารไทย พ.ศ. 2506 และ 2511
DAC-11-001-022 สุนทรพจน์ของนายป๋วย อึ๊งภากรณ์ ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย ในการเลี้ยงอาหารค่ำประจำปี ของสมาคมธนาคารไทย 12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2512
o มีบทบาทสำคัญในการยกร่าง พ.ร.บ. การธนาคารพาณิชย์ พุทธศักราช 2505
DAC-11-001-016 พระราชบัญญัติธนาคารพาณิชย์ฉบับใหม่
DAC-11-001-017 บันทึกแก้ร่างพระราชบัญญัติการธนาคารพาณิชย์
o มีบทบาทในการกำหนดค่าเสมอภาคของเงินบาทตามข้อกำหนดของกองทุนการเงินระหว่างประเทศในการพัฒนาตลาดทุน
o เป็นผู้ริเริ่มให้มีการศึกษาการจัดตั้งตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย
o ผลักดันให้ ธปท. เปิดสาขาในต่างจังหวัด
DAC-11-001-024 คำกล่าวเชิญ ฯพณฯ สุนทร หงส์ลดารมภ์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง ประกอบพิธีเปิดอาคารสำนักงานสาขา ธนาคารแห่งประเทศไทย ที่อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา ของ ดร. ป๋วย อึ๊งภากรณ์ ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย
DAC-11-001-025 คำกล่าวเชิญ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง ประกอบพิธีเปิดอาคารสำนักงานสาขา ธนาคารแห่งประเทศไทย ที่จังหวัดขอนแก่นของ ดร. ป๋วย อึ๊งภากรณ์ ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย
DAC-11-001-026 คำกล่าวเชิญ มล. เดช สนิทวงศ์ อดีตประธานกรรมการธนาคารแห่งประเทศไทย ประกอบพิธีเปิดอาคารสำนักงานสาขา ธนาคารแห่งประเทศไทย จังหวัดลำปาง ของ ดร. ป๋วย อึ๊งภากรณ์ ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย
DAC-11-001-027 คำกล่าวเชิญ ฯพณฯ เสริม วินิจฉัยกุล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง ประกอบพิธีเปิดอาคารสำนักงานสุรวงศ์ ของธนาคารแห่งประเทศไทย ของ ดร. ป๋วย อึ๊งภากรณ์ ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย
o ริเริ่มงานพิมพ์ธนบัตรในประเทศไทย
o ส่งเสริมให้มีการส่งนักเรียนทุนไปศึกษาต่างประเทศเป็นจำนวนมาก

/ 3
/ 3